Bong gân đầu gối là một chấn thương thường gặp, đặc biệt ở những người chơi thể thao hoặc hoạt động thể chất cường độ cao. Bong gân đầu gối xảy ra khi các dây chằng ở đầu gối bị kéo giãn hoặc rách.
Tỷ lệ mắc bong gân đầu gối chiếm khoảng 20% tổng số chấn thương đầu gối. Những đối tượng có nguy cơ cao bị bong gân đầu gối bao gồm:
- Người chơi thể thao, đặc biệt là các môn thể thao đòi hỏi hoạt động mạnh ở chân như bóng đá, bóng rổ, cầu lông,…
- Người có thói quen vận động mạnh quá mức, không khởi động kỹ trước khi vận động.
- Người có tiền sử chấn thương đầu gối.
- Người bị thoái hóa khớp gối.
Hãy cùng AZ List tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hợp lý về vấn đề bong gân đầu gối qua bài viết sau đây.
Nguyên nhân bong gân đầu gối
Bong gân đầu gối là tình trạng các dây chằng ở khớp gối bị kéo giãn hoặc rách. Dây chằng được hiểu là các mô liên kết giúp giữ các xương ở khớp với nhau. Khi các dây chằng bị tổn thương, khớp gối sẽ bị mất ổn định và đau đớn.
Có ba nguyên nhân chính gây ra bong gân đầu gối, bao gồm:
- Chấn thương trực tiếp tác động lên đầu gối: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây bong gân đầu gối. Chấn thương trực tiếp có thể do va chạm, ngã hoặc té. Khi bị chấn thương trực tiếp, các dây chằng ở khớp gối có thể bị kéo giãn hoặc rách.
- Vận động mạnh quá mức: Vận động mạnh quá mức có thể khiến các dây chằng ở khớp gối bị căng quá mức và dẫn đến bong gân. Các môn thể thao đòi hỏi vận động mạnh ở chân, chẳng hạn như bóng đá, bóng rổ, cầu lông,… có thể làm tăng nguy cơ bong gân đầu gối.
- Thoái hóa khớp gối: Thoái hóa khớp gối là tình trạng các mô sụn ở khớp gối bị bào mòn. Khi sụn bị bào mòn, các dây chằng ở khớp gối sẽ phải chịu nhiều áp lực hơn và dễ bị tổn thương hơn.
Một số yếu tố khác gây trật khớp đầu gối
Dưới đây là một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bong gân đầu gối:
- Tuổi tác: Tuổi càng cao, nguy cơ bong gân đầu gối càng cao. Điều này là do các dây chằng ở khớp gối trở nên kém linh hoạt và dễ bị tổn thương hơn khi bạn già đi.
- Giới tính: Nữ giới có nguy cơ bong gân đầu gối cao hơn nam giới. Điều này là do nữ giới có xu hướng có cơ bắp chân yếu hơn và khớp gối kém linh hoạt hơn nam giới.
- Cân nặng quá mức: Thừa cân, béo phì có thể làm tăng áp lực lên khớp gối và dẫn đến bong gân.
- Thiếu hụt vitamin C: Vitamin C là một chất chống oxy hóa quan trọng giúp bảo vệ các mô liên kết, bao gồm cả dây chằng. Thiếu hụt vitamin C có thể làm tăng nguy cơ bong gân đầu gối.
- Chấn thương trước đó: Nếu đã từng bị bong gân đầu gối, bạn có nguy cơ bị bong gân lại cao hơn.
- Các môn thể thao đòi hỏi vận động mạnh ở chân: Các môn thể thao đòi hỏi vận động mạnh ở chân, chẳng hạn như bóng đá, bóng rổ, cầu lông,… có thể làm tăng nguy cơ bong gân đầu gối.
- Nghề nghiệp đòi hỏi vận động nhiều: Các nghề nghiệp đòi hỏi vận động nhiều, chẳng hạn như công nhân xây dựng, vận động viên,… cũng có thể làm tăng nguy cơ bong gân đầu gối.
Triệu chứng bong gân đầu gối
Các triệu chứng bong gân đầu gối thường bao gồm:
- Đau: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của bong gân đầu gối. Đau có thể xuất hiện ngay sau khi bị chấn thương và có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi vận động.
- Sưng: Sưng là một phản ứng tự nhiên của cơ thể khi bị tổn thương. Sưng ở khớp gối thường xuất hiện trong vòng vài giờ sau khi bị chấn thương.
- Bầm tím: Bầm tím có thể xuất hiện khi các mạch máu bị vỡ dưới da. Bầm tím thường xuất hiện sau một vài ngày sau khi bị chấn thương.
- Khó cử động: Khớp gối có thể bị cứng và khó cử động khi bị bong gân.
- Mất ổn định: Khớp gối có thể bị mất ổn định khi bị bong gân. Điều này có thể khiến khớp gối bị lỏng lẻo và dễ bị tổn thương hơn.
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bong gân, các triệu chứng có thể khác nhau. Bong gân nhẹ thường chỉ gây đau và sưng nhẹ. Bong gân vừa và nặng có thể gây đau, sưng, bầm tím và khó cử động khớp gối.
Nếu bạn nghi ngờ bị bong gân đầu gối, bạn nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bác sĩ sẽ kiểm tra khớp gối của bạn và có thể yêu cầu chụp X-quang để loại trừ các chấn thương khác.
Cách điều trị bong gân đầu gối
Điều trị bong gân đầu gối phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bong gân. Bong gân nhẹ thường có thể được điều trị tại nhà bằng các phương pháp sau:
- Chườm lạnh: Chườm lạnh giúp giảm sưng & giảm đau. Bạn nên chườm lạnh lên khớp gối trong khoảng 20 phút mỗi lần, mỗi ngày 3-4 lần.
- Băng ép: Băng ép giúp cố định khớp gối và giảm đau. Bạn nên băng ép khớp gối bằng băng thun hoặc băng gạc y tế.
- Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi là biện pháp quan trọng nhất để giúp khớp gối lành lại. Bạn nên hạn chế vận động khớp gối và chỉ đi lại khi cần thiết.
- Uống thuốc giảm đau, kháng viêm: Thuốc giảm đau, kháng viêm không kê đơn có thể giúp giảm đau và sưng. Bạn nên uống thuốc theo hướng dẫn & chỉ định của bác sĩ.
Bong gân vừa và nặng có thể cần được điều trị bằng phương pháp vật lý trị liệu. Vật lý trị liệu giúp tăng cường sức mạnh và độ linh hoạt của khớp gối, từ đó giúp khớp gối phục hồi tốt hơn.
Trong một số trường hợp hiếm gặp, bong gân đầu gối có thể cần được phẫu thuật. Phẫu thuật thường được chỉ định cho bong gân đầu gối nặng, không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
Dưới đây là một số lưu ý khi điều trị bong gân đầu gối:
- Không nên tự ý bó bột hoặc băng ép quá chặt, điều này có thể làm giảm lưu thông máu đến khớp gối và khiến khớp gối lâu lành.
- Không nên vận động khớp gối quá sớm, điều này có thể làm tổn thương dây chằng thêm.
Cách phòng ngừa trật khớp đầu gối
Có một số cách để giúp ngăn ngừa bong gân đầu gối, bao gồm:
- Khởi động kỹ trước khi vận động: Khởi động giúp làm nóng cơ thể và tăng cường độ linh hoạt của các khớp, từ đó giúp giảm nguy cơ chấn thương.
- Mặc quần áo, giày dép phù hợp khi vận động: Quần áo, giày dép phù hợp giúp bảo vệ khớp gối khỏi các chấn thương từ bên ngoài.
- Tránh vận động mạnh quá mức: Vận động mạnh quá mức có thể làm tăng nguy cơ chấn thương, bao gồm cả bong gân đầu gối.
- Tập luyện các bài tập giúp tăng cường sức mạnh và độ linh hoạt của khớp gối: Các bài tập này giúp tăng cường sức mạnh của các cơ xung quanh khớp gối, từ đó giúp bảo vệ khớp gối khỏi các chấn thương.
Dưới đây là một số bài tập cụ thể giúp tăng cường sức mạnh và độ linh hoạt của khớp gối:
- Squats: Squats là một bài tập tuyệt vời giúp tăng cường sức mạnh của các cơ ở chân, bao gồm cả cơ đùi trước, cơ đùi sau và cơ bắp chân.
- Lunges: Lunges là một bài tập tuyệt vời giúp tăng cường sức mạnh của các cơ ở chân và mông.
- Calf raises: Calf raises là một bài tập tuyệt vời giúp tăng cường sức mạnh của cơ bắp chân.
- Leg extensions: Leg extensions là một bài tập tuyệt vời giúp tăng cường sức mạnh của cơ đùi trước.
- Leg curls: Leg curls là một bài tập tuyệt vời giúp tăng cường sức mạnh của cơ đùi sau.
Ngoài ra, bạn cũng nên duy trì cân nặng hợp lý, vì thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng nguy cơ bong gân đầu gối.
Kết Luận
Bong gân đầu gối là một chấn thương có thể gây đau đớn và khó chịu, ảnh hưởng đến khả năng vận động của bạn. Có một số cách để giúp ngăn ngừa bong gân đầu gối, bao gồm khởi động kỹ trước khi vận động, mặc quần áo, giày dép phù hợp, tránh vận động mạnh quá mức và tập luyện các bài tập giúp tăng cường sức mạnh và độ linh hoạt của khớp gối.
Nếu bạn bị bong gân đầu gối, hãy áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà như chườm lạnh, băng ép và nghỉ ngơi. Nếu các triệu chứng không cải thiện hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, bạn nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
